در همان روزهاي نخست سال، خيلي‌ها دوستانشان را از طريق وايبر، به تلگرام دعوت كردند.پديده جديد شبكه‌هاي موبايلي، ظاهري ساده‌تر و كاربردي راحت‌تر شد.از طرفي مثل وايبر نه با پيام‌هاي تبليغاتي بمباران شده و نه هنوز پايش به كميته فيلترينگ باز شده بود.
درحالي‌كه وايبر با استفاده زياد از حجم اينترنت براي دانلود عكس‌هاي و فيلم‌ها، امنيت پايين، باگ‌هاي نرم افزاري بسيار و اشتراك شماره تلفن ديگر محبوب بسياري از كاربران نبود، تلگرام ساده و پركاربرد خودش را عرضه كرد. بدين ترتيب خيلي زود كابران شبكه‌هاي موبايلي به خانه جديد كوچ كردند تا در تمام طول امسال بسياري از رويداد‌ها را از اين مسير دنبال كنند؛تلگرام.
- چگونه ۲۳ ميليوني شديم؟!
براساس يك روايت، از مجموع تقريبي 62ميليون كاربر فعال ماهانه تلگرام بيش از 38درصد ايراني هستند. يعني تعداد كاربران ايراني كه تا چندي پيش 12.4ميليون نفر شده بودند، حالا از مرز 23ميليون نفر گذشته است. شروع استفاده از اين شبكه جديد بي‌سرو صدا بود ولي از اوايل ارديبهشت ماه 94 كندي ناشي از فيلترينگ وايبر باعث شد كاربران فوج فوج به نصب و استفاده تلگرام رو بياورند. تا ماه‌ها پس از شروع مهاجرت كاربران از وايبر به تلگرام، هيچ واكنشي از سوي دولتي‌ها براي مقابله با حضور كاربران فرصت‌طلب در ايجاد كانالهاي غيراخلاقي و غيرقانوني وجود نداشت.در اين فاصله خبرها حاكي از آن بود كه ايراني‌ها دست بالا را در استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي در دنيا دارند. آمار‌هاي ترافيك سايت«الكسا» نشان مي‌داد كه در استفاده از وايبر، ايران رتبه اول، در تلگرام رتبه دوم و در لاين و واتس‌آپ رتبه سوم را دارد.
- تلگرام در اوج
تلگرام زودتر از آنكه كسي پيش‌بيني كند فراگير شد و كاربردهاي زيادي هم پيدا كرد. از استفاده‌هاي شخصي كاربران گرفته تا كاربردهاي خبري براي رسانه‌ها و روزنامه نگاران. نفوذ تلگرام تا جايي پيش رفت كه حتي برنامه‌هاي تلويزيوني و بخش‌هاي خبري هم آدرسشان در اين شبكه را به‌طور رسمي معرفي كردند. مديران تلگرام هم پا به پاي اين استقبال آمدند. با اضافه شدن امكانات براي مديران، «گروه ها» پركاربرد شدند و مشكلات پرتكرار هم كم شد. ارائه نسخه‌هاي مختلف ديگر مانند پرتابل، دسك‌تاپ و تحت وب هم برگ برنده‌هاي ديگري بود كه باعث شد تلگرام در ايران فراگير و همه گير شود.
- داستان فيلترينگ
شهريور 94 درست در روزهايي كه تلگرام در اوج بود، براي چند ساعتي دسترسي به آن قطع شد كه واكنش گسترده كاربران را هم داشت. مخصوصا اينكه دولت جديد گفته بود با مسدود‌سازي مخالف است و با نرم افزارها و شبكه‌هاي اجتماعي كه در چارچوب قوانين جمهوري اسلامي كار كنند مشكلي ندارد.
وزير ارتباطات هم همان روزها گفت: ما تلگرام را قطع نكرديم. به‌دليل تحولات سياسي تركيه، لينكي به ظرفيت 50گيگا بيت بر ثانيه از شبكه تركيه از دسترس خارج شده است و همين باعث شد اينترنتي كه ايران از اين كشور مي‌گيرد با قطعي مواجه شود.
اگر چه تلگرام هرگز فيلتر نشد اما شايعات در مورد فيلتر شدن تلگرام همچنان در شبكه‌هاي اجتماعي- به‌خصوص تلگرام- دست به‌دست مي‌چرخيد. به‌طوري كه گفته شده بود وزير ارتباطات نامه‌اي براي فيلتر شدن تلگرام امضا كرده است كه باز آن نيز از سوي او تكذيب شد.
- كانال‌ها و استيكر‌ها
مهرماه 94 اوج بحث‌ها در مورد فيلترينگ اين نرم افزار بود كه حالا پر طرفدارتر از گذشته شده بود. از نقاط ضعف، تلگرام در برابر وايبر نداشتن استيكر‌هاي جذاب بود. اين ضعف كه با فراهم شدن امكان ساخت استيكر برطرف شد، خيل عظيم كاربران خلاق شروع به ساختن استيكر‌هاي شخصي كردند. به‌طور معمول، در ميان سازندگان استيكر هم كساني بودند كه با ساختن استيكر‌هاي غيراخلاقي دست به عمل مجرمانه زدند. كمي بعد هم پاي «كانال» به تلگرام باز شد كه كاربرد اين پيام رسان را چند برابر كرد. البته كانال‌ها هم مانند استيكر‌ها دستمايه سوءاستفاده شدند.اين مسئله مزيد بر علت شد و بر اختلافات مديران تلگرام و مديران ارتباطات در ايران دامن زد. وزير ارتباطات بارها از اين شبكه خواسته بود كه براي بستن كانالهاي غيراخلاقي و توهين‌آميز كاري بكند ولي مسئولان اين شبكه دسترسي به اطلاعات را براي كاربران اين شبكه اجتماعي آزاد اعلام مي‌كردند.
- سرنوشت در كميته
اواخر مهرماه 94 اين بحث‌ها جدي‌تر شد. به‌طوري كه مديران تلگرام در قالب يك پيام توئيتري، از ممانعت مسئولان ايراني براي ادامه فعاليت اين نرم‌افزار خبر دادند و مدعي شدند اين نرم‌افزار كه حالا به گفته وزير ارتباطات ۱۳ تا ۱۴ ميليون نفر كاربر دارد، در ايران فيلتر شده است. وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات با وجود اينكه گفته بود دليلي ندارد اين وزارتخانه در مورد يك نرم افزار توضيح بدهد، نسبت به توئيت منتشر شده از سوي مديران نرم‌افزار تلگرام مبني بر دستور فيلترينگ اين نرم افزار از سوي اين وزارتخانه واكنش نشان داد و اعلام كرد اقدامي جهت فيلتر شدن تلگرام صورت نگرفته است.
پس از اين حواشي، نخستين جلسه كارگروه تعيين مصاديق مجرمانه براي رأي‌گيري فيلترينگ تلگرام به حد نصاب نرسيد و ماجرا به هفته‌هاي بعد موكول شد. با اين حال كاربران براي دسترسي به برخي كانال‌ها با پيام «اين كانال با توجه به برخي محدوديت‌هاي محلي در كشور شما در دسترس نيست» مواجه شدند. بنابراين شايعه فيلتر شدن تلگرام از كانالي غيراز وزارت ارتباطات قوت گرفت. فيلترينگ اين كانال‌ها يكي درميان بود و بودند كانالهاي مستهجني كه بدون هيچ‌گونه محدوديت به‌كار خود ادامه مي‌دادند. مديرعامل تلگرام درباره اين موضوع گفت: آن دسته از كانال‌هايي كه بسته شده‌اند همچنان مسدود باقي مانده‌اند اما طبيعتا كانالهاي جديد باز مي‌شوند.
اواخر آبان‌ماه 94 همكاري براي مسدود كردن كانالهاي غيرمجاز به حدي رسيد كه به گفته وزير ارتباطات پيام رسان تلگرام يك كارمند مخصوص ايران به‌كار گرفت تا از انتشار موضوعات نامناسب و خارج از شئونات اخلاقي جلوگيري شود.
يك‌ماه از اين همكاري نگذشته بود كه پليس فتا به‌دليل افزايش كلاهبرداري‌ها و شكايات از طريق اين شبكه اجتماعي، از مسئولان آن خواست ظرف مدت يك ماه، سرورهاي خود را به درون خاك ايران بياورد. هاديان‌فر فرمانده پليس فتاي نيروي انتظامي گفت: با توجه به قوانين جهاني بيشترين كاربران شبكه تلگرام در ايران هستند اين شركت بايد اقدام به انتقال سرورهاي خود به داخل خاك ايران كنند.
فرصت يك ماهه تلگرام تمام شد و جلسه روز هفتم دي 94 كميته تعيين مصاديق مجرمانه كه هر دو هفته يك‌بار برگزار مي‌شود نيز لغو شد.
در نتيجه بررسي اين موضوع كه حالا بيش از پيش رسانه‌اي شده بود، باز هم به تعويق افتاد تا اينكه 15دي‌ماه خبرگزاري‌ها رأي نياوردن فيلترينگ تلگرام در كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه را اعلام كردند. قرار شد از بهمن‌ماه فيلترينگ تلگرام آنچنان كه وزير بارها گفته بود به‌صورت هوشمند پيگيري شود. اواخر بهمن ماه وزير از برگزاري مناقصه فيلترينگ هوشمند اينستاگرام، تلگرام و ساير شبكه‌هاي اجتماعي خبر داد و گفت 11دانشگاه در زمينه فيلترينگ هوشمند شبكه‌هاي اجتماعي در حال فعاليت هستند . از آن زمان با وجود فعاليت روزافزون گروه‌هاي غيراخلاقي، كار روي فيلترينگ هوشمند شبكه‌ها همچنان ادامه دارد.
نظر شما